Պատմաբան Ռուբեն Շուխյանը իր էջում գրել է. Մենք ոչ թե Թուրքիայից հողեր ենք պահանջում, այլ պահանջում ենք, որպեսզի Թուրքիան վերջ դնի ՀՀ-ի տարածքի մի մասի անօրինական բռ նազավ թման. «Ինչ վերաբերում է Թուրքիայի հանդեպ հողային պահանջներ ունենալուն, ապա եթե խնդրին տանք ճշգրիտ իրավական ձևակերպում (legal definition), ուրեմն մենք ոչ թե Թուրքիայից հողեր ենք պահանջում, այլ պահանջում ենք, որ Թուրքիան վերջ դնի ՀՀ-ի տարածքի մի մասի шնօ րինшկшն բռ նшզшվ թմшնը: Այդ տարածքը որոշվում է ոչ թե պատմությամբ, այլ տարածքի հանդեպ առկա օրինական՝ հայկական տիտղոսով: Այսպես, նախկին Օսմանյան կայսրության Վանի, Բիթլիսի, Էրզրումի ու Տրապիզոնի նահանգների՝ համապատասխանաբար 63, 66, 100 և 75 տոկոս տարածքը դե յուրե պատկանում է ՀՀ-ին, ոչ թե այն պատճառով, որ դրանք եղել են «պատմական հայկական հողեր» կամ ցեղш uպшնnւթյnւն է եղել, այլ քանի որ դրանք, չնայած Թուրքիայի կողմից դրանց 1920թվականի բռ նшզшվ թմшնը, մինչ օրս կրում են ՀՀ-ի իրավական տիտղոսը: Տիտղոս, որը նախ 1920թվականի ապրիլի քսանվեցին ավելի քան հիսուն երկրների անունից ճանաչել են Մեծ Բրիտանիան, Ֆրանսիան ու Իտալիան, այնուհետև ԱՄՆ մեծ կնիքով և նախագահ Վուդրո Վիլսոնի ստորագրությամբ վերահաստատվել և ուժի մեջ է մտել 1920թվականի նոյեմբերի քսաներկուսին, իսկ հետո վերահաստատվել է Լոզանի՝ 1923թվականի հուլիսի քսանչորսի պայմանագրի 16-րդ հոդ վածով:
Օսմանյան կայսրության Վանի, Բիթլիսի, Էրզրումի և Տրապիզոնի նահանգները պատկանում են Հայաստանին ոչ թե այն պատճառով, որ դրանք եղել են «պատմական հայկական հողեր», այլ որովհետև… Ռուբեն Շուխյան
Views 143